Co ćwiczymy

Taijiquan (太極拳 tài jí quán) to chińska sztuka walki. Znana jest także pod nazwą Tai Chi Chuan lub skróconymi Taiji czy Tai Chi. Różnice w zapisie wynikają z użycia różnych transkrypcji pisma chińskiego. Uproszczona, spolszczona nazwa to Tajczi. Mimo tego, że Taiji to sztuka walki, w dzisiejszych czasach postrzegane jest głównie jako medytacja w ruchu, droga samorozwoju lub gimnastyka prozdrowotna. Każde z tych określeń oddaje część prawdy, bo praktyka Taiji pozwala wyciszyć emocje, stymuluje umysł do pracy i niesie wiele korzyści zdrowotnych.

Jeśli chcemy spojrzeć szerzej, powinniśmy zacząć od tego, że chińskie sztuki walki możemy podzielić na dwie kategorie. Pierwsza z nich to rodzina stylów wewnętrznych, tzw. Neijia (內家 nèi jiā), które opierają się na pracy umysłu w połączeniu z pracą wewnętrznych struktur organizmu oraz odpowiednim rozluźnieniu ciała po to, aby wykształcić ruch Nei Jin (內勁 nèi jìn) - wewnętrznej siły. Drugą są style zewnętrzne, tzw. Waijia (外家 wài jiā), które skupiają się na użyciu siły fizycznej oraz zwinności. Jedna z kluczowych zasad Taiji mówi "Używaj intencji, nie siły", co w jasny sposób klasyfikuje tę sztukę walki jako Neijia. Samo Taiji dzieli się jeszcze na style, z których każdy ma swoją własną charakterystykę. Najbardziej znanymi stylami są Chen, Yang, Wu (Hao), Wu i Sun.

Jak już wcześniej wspomniałem, trening Taiji z powodzeniem może być stosowany jako ćwiczenia prozdrowotne, gdyż na początkowym etapie praktyki pracujemy z własnym ciałem i nie trenujemy zastosowań bojowych. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby używać Taiji tylko w celach zdrowotnych. Można jednak pójść dalej i na wyższym poziomie ćwiczyć aspekt bojowy.

Taiji, którego nauczam, pochodzi w głównej mierze z przekazu mistrza Yang Shaohou, starszego brata mistrza Yang Chengfu, a moim bezpośrednim nauczycielem jest mistrz Liang Dehua. Poniższy film prezentuje wybrane aspekty tego przekazu stylu Yang.

Na zajęciach naukę Taiji zaczynamy od pierwszej sekcji Da Jia Liu Lu (大架六路 dà jià liù lù) - formy 88‑ruchowej. Pojęcie "forma" w sztukach walki odnosi się do sekwencji ruchów wykonywanych w określonej kolejności - w języku chińskim używamy określenia Taolu (套路 tào lù). Sam termin Da Jia Liu Lu możemy przetłumaczyć jako "Wielka Rama, Sześć Dróg". "Wielka Rama" związana jest z rozmiarem ruchów w tej formie - powinny być "wielkie" (czyt. obszerne). "Sześć Dróg" mówi o tym, że forma zawiera sześć sekcji. Stosowana jest też nazwa skrócona Da Jia. Forma ta służy w głównej mierze do pracy z własnym ciałem i jest wykonywana w wolnym tempie. Czyni ją to bardzo dobrym narzędziem do dbania o zdrowie w każdym wieku, bo tego typu aktywność fizyczna to trening tlenowy (aerobowy). Taki trening zwiększa wydolność organizmu, poprawia pracę układu krwionośnego i oddechowego, wzmacnia mięsień sercowy, obniża poziom cholesterolu, a także wspomaga spalanie tłuszczu.

Jeśli chodzi o aspekt bojowy, to na wyższym poziomie zaawansowania ćwiczymy także inne formy, jak na przykład Taiji Changquan (太極長拳 tài jí cháng quán), czyli Długą Pięść Taiji, którą z kolei wykonujemy w szybkim tempie i z użyciem Fa Jin (發勁 fā jìn) - wybuchowej siły. Jest to forma aplikacyjna, w której zapisane są zastosowania bojowe (aplikacje). Oprócz form, które są podstawową praktyką Taiji, używamy także innych metod treningowych, takich jak Nei Gong (內功 nèi gōng), Zhan Zhuang (站樁 zhàn zhuāng) czy Tui Shou (推手 tuī shǒu). Na późniejszym etapie praktyki studenci mogą również rozpocząć trening wzmacniający Gong Li (功力 gōng lì) z użyciem tyczki - Da Gan (大桿 dà gǎn). Jest także możliwość nauki form z włócznią czy szablą - odpowiednio Qiang (槍 qiāng) i Dao (刀 dāo).

Na koniec dodam tylko, że w ogólnodostępnej literaturze związanej z Taiji, forma Da Jia z reguły nazywana jest Długą Formą stylu Yang i zawiera trzy części. Podział na sześć sekcji stosowany w mojej szkole jest związany ze starszym przekazem.